برخی اوقات مالک دوبار اقدام به فروش ملک خود می کند و زمانی که خریدار می خواهد از مبیع استفاده کند، متوجه می شود که فرد دیگری هم سند آن ملک را دارد. در این شرایط خریدار می تواند تقاضای ابطال معامله به دلیل سند معارض را بدهد.
چنانچه مبیع هنگامی که به فردی فروخته می شود، به فرد دیگری نیز فروخته شود و چند سند داشته باشد و هریک شرایط خاص خود را داشته باشند، به آن سند معارض می گویند. این مسئله موجب مشکلات زیادی برای خریداران می شود.
یکی از شایع ترین دعاوی ابطال معامله به سبب سند معارض، در معاملات مرتبط با زمین و ملک می باشد، چون بعضی اوقات مالک آن را به 2 نفر فروخته است یا در حالت دیگر، مالک آن را به دو نفر نفروخته، بلکه فرد دیگری فروخته یا اینکه سند جعلی است که این موضوع مسبب ایجاد شدن سند معارض می شود.
ارزش اسناد در ابطال معامله به سبب سند معارض
زمانی که شما چیزی را می خرید یا آن را به شکل قولنامه ای معامله می کنید، یا اینکه مبیع (شیء مورد معامله) سند رسمی دارد و بدین صورت معامله می نمایید.
برای درخواست ابطال معامله به دلیل سند معارض، در صورتی که سند شما قولنامه ای باشد، نخست می بایست مالکیت خود را اثبات کنید، و بعد دادگاه به دعوی شما رسیدگی می کند. اما چنانچه سند رسمی داشته باشید و تقاضای ابطال معامله به دلیل سند معارض را بدهید، دادگاه بلافاصله به دعوی شما رسیدگی می کند.
بنابراین با توجه به مطالب گفته شده چنانچه دارای سند رسمی باشید، در زمان تقاضای ابطال معامله به دلیل سند معارض، احتیاجی به اثبات مالکیت ندارید. این موضوع نشان دهنده ی ارزش بیشتر سند رسمی در مقایسه با قولنامه ای است.
لازم به ذکر است ابطال سند معارض، در رابطه با معامله ی دوم است و معامله اول (سند اول) ارزش و اعتبار دارد.
مالکی که مبیع را به چند نفر فروخته باشد، مرتکب جرم معامله معارض گردیده است. چرا که در زمان قرارداد بیع اول، دیگر مالک، مالکیتی ندارد تا بتواند آن را دوباره به فرد دیگری بفروشد.
حال چنانچه خریدار اثبات کند که فروشنده مرتکب جرم معامله معارض گردیده است، بر اساس ماده ی 117 قانون ثبت اسناد و املاک، مجازات ابطال معامله به دلیل سند معارض برای فروشنده در نظر گرفته می شود.
همچین مطابق این قانون چنانچه حتی منفعت مال برای خریدار محدود گردیده باشد، با عنوان ابطال معامله به دلیل سند معارض وجود دارد.
طرح دعوی ابطال معامله به دلیل سند معارض
هم فروشنده و هم خریدار برای طرح این دعوی می تواند اقدام کند، اما اصولا این دعوی از سوی خریدار مطرح می شود، زیرا مالک، مال را به چندین نفر به واسطه ی سند فروخته است و خریدار خواستار ابطال معامله یا تحویل مبیع است که بایستی فروشنده خواسته های خریدار یعنی تحویل مبیع را انجام دهد.
جهن ثبت درخواست ابطال معامله به دلیل سند معارض، بایستی از راه دفاتر خدمات قضایی اقدام کنید و بعد از اینمه ادله های خود را در دادگاه ارائه کردید، دادگاه سند معارض را باطل کرده یا به درخواست شما معامله را فسخ می کند و خریدار مستلزم به عودت دادن ثمن معامله می گردد.
